Vlaming sterft in Peking tijdens huisarrest
VRT
do 29/03/2012 - 07:42
In de Chinese hoofdstad Peking is een 48-jarige Vlaamse kunsthandelaar begin deze maand overleden aan de gevolgen van een hartaanval. De man was tot levenslang veroordeeld voor antieksmokkel en zat al vier jaar in huisarrest. VRT-correspondent Tom Van de Weghe vertelt zijn verhaal.
De 48-jarige Kurt De Raedemaeker (foto) was een sinoloog en kunsthandelaar uit Roosdaal. In 2003 had hij een oude sarcofaag gekocht in Peking en doorverkocht aan een Amerikaan, die ze op zijn beurt in bruikleen gaf aan het Museum Guimet in Parijs.
Volgens De Raedemaeker gebeurde dit volstrekt legaal. Hij kon de nodige officiële Chinese vergunningen voorleggen als bewijsstukken. Maar de Chinese autoriteiten eisten de sarcofaag terug omdat ze meenden dat het om een nationale schat ging die illegaal uit het land was gesmokkeld. Ze schatten de waarde op 1,2 miljoen euro.
De Raedemaeker werd in januari 2006 gearresteerd op de luchthaven van Peking. Aanvankelijk verbleef hij in een Chinese gevangenis in de afgelegen provincie Gansu, waar de sarcofaag vandaan kwam.
In 2008 werd De Raedemaeker wegens gezondheidsredenen naar Peking overgebracht. Hij kreeg van de Chinese autoriteiten de toestemming om op eigen kosten in een hotelkamer te verblijven. Maar hij bleef de hele tijd onder toezicht en mocht het land niet verlaten. Zijn identiteitspapieren waren in beslag genomen. Een rechter uit Gansu veroordeelde hem eind 2008 tot levenslange opsluiting.
"Slachtoffer van corrupte politie"
Kurt De Raedemaeker bleef bij zijn onschuld en hield tijdens zijn gevangenschap een dagboek bij, waarvan verschillende delen op het VRT-kantoor in Peking zijn beland. De kunsthandelaar heeft het over brutale behandeling door de Chinese politie en afpersing: “De dagelijkse angst en psychologische terreur hebben mijn gezondheid zwaar aangetast”, schreef hij.
De Raedemaeker noemde zichzelf het slachtoffer van corrupte Chinese politiepraktijken en weigerde elke samenwerking, ook toen de Amerikaanse eigenaar bereid was om de sarcofaag terug te geven aan China. Hij verzette zich hiertegen zolang hij zelf niet vrijgelaten werd, omdat hij vreesde op die manier zijn doodvonnis te tekenen. Het dossier raakte ondanks diplomatieke bemiddeling muurvast en besloeg na verloop van tijd meer dan drie kubieke meter papier. De gezondheid van Kurt De Raedemaeker ging intussen verder achteruit. Alleen een zware hartoperatie kon zijn leven redden.
In een reactie op een blog (http://all4kurt.blogspot.com/) over de zaak De Raedemaeker schreef Claire Kirschen, de gewezen Belgische ambassadrice in China: "Zijn huidige straf komt neer op een trage doodstraf die niet in verhouding lijkt met wat hij mogelijk gedaan heeft." Ter vergelijking: een Chinese boer die uit de Verboden Stad juwelen en zilverwerk had gestolen, werd vorige week veroordeeld tot 13 jaar gevangenisstraf.
"Schrik voor China"
België heeft China de voorbije jaren meermaals om een snelle repatriëring van Kurt De Raedemaeker gevraagd. Gewezen premier Yves Leterme drong er tijdens een bezoek aan Peking in 2008 bij zijn Chinese collega Wen Jiabao op aan om hem om humanitaire redenen uit te wijzen. Toenmalig minister van Buitenlandse Zaken Karel De Gucht heeft die vraag herhaald, en zelfs koning Albert heeft er zich mee gemoeid. Maar China weigerde op het Belgische verzoek in te gaan, omdat ons land geen juridische garantie kon geven dat De Raedemaeker in België zijn straf zou uitzitten.
Een vriend van De Raedemaeker die liever anoniem wenst te blijven reageert ontgoocheld op het overlijden: “Deze zaak hoefde niet op deze manier te eindigen. Kurt had inderdaad een moeilijk karakter, maar ook de Chinezen hebben jaren lang het been stijf gehouden. Ik blijf het gevoel hebben dat België zich te zwak heeft opgesteld in het hele dossier, uit schrik om de goede economische relaties met China te verstoren. Deze zaak leert veel over de macht van China vandaag.”
"Alle beschikbare middelen uitgeput"
Michel Malherbe, de woordvoerder van Buitenlandse Zaken, weerlegt vanuit Congo de kritiek. “Er is geen sprake van verwaarlozing van dit dossier langs onze kant. Wij hebben alle beschikbare middelen uitgeput om Kurt De Raedemaeker naar ons land te laten terugkeren”, benadrukt hij. "Hij heeft de ambassade daarvoor trouwens in een laatste brief nog uitdrukkelijk bedankt."
Toch lijkt de strategie die ons land in deze zaak gehanteerd heeft vragen op te roepen. Verschillende journalisten die de voorbije jaren over deze zaak wilden berichten werden door Buitenlandse Zaken met aandrang gevraagd om dat niet te doen. Volgens Michel Malberbe is dit een logische werkwijze: "In dergelijke moeilijke dossiers ontraden wij altijd een mediatisering. In regimes zoals in China kan dit de situatie doen verslechteren."
"Waarom liet men hem wegrotten?"
De zaak Kurt De Raedemaeker leek volgens Buitenlandse Zaken de laatste maanden weer in een stroomversnelling te zijn gekomen. Maar zijn gezondheid ging verder bergaf. Volgens zijn familie smeekte De Raedemaeker enkele dagen voor zijn overlijden nog om medische hulp. Hij stierf op 6 maart. Zijn lichaam werd na een moeizame procedure gerepatrieerd naar ons land, waar hij afgelopen vrijdag in besloten familiekring werd begraven.
De familie en vrienden van Kurt De Raedemaeker blijven intussen met veel vragen zitten: "We kunnen er niet bij waarom men een landgenoot die levensreddende medische hulp nodig had, liet wegrotten in China", klinkt het zwaar verbitterd. "Wij hopen dat dit volledig gedocumenteerde dossier op een dag grondig wordt uitgespit, zodat we op onze vragen een antwoord krijgen."
Tom Van de Weghe (VRT-correspondent in China)
No comments:
Post a Comment